کتاب ها » تحولات اجتماعی معاصر ایران /کد 138
(9 رای)
| نویسنده | محمد علی جهانبخش |
| ناشر | ساکو |
| تعداد صفحات | ۲۰۰ |
| قیمت پشت جلد | ۱۵۰,۰۰۰ تومان |
| قیمت فروش | ۱۴۰,۰۰۰ تومان |
کتاب «تحولات اجتماعی معاصر ایران» مطابق سرفصل های مصوب دانشگاه جامع علمی – کاربردی تدوین شده است و دربردارنده مطالب زیر است:
- اندیشه‌های تحول در آرای فلاسفه تاریخ و جامعه‌شناسان
- مفهوم‌شناسی تحولات اجتماعی
- فروپاشی امپراتوری تا کشوری در حاشیه نظام جهانی (1300 ـ 1100 خورشیدی)
- از نوسازی تا اشغال ـ پهلوی اول (1320 ـ 1300 خورشیدی)
- بهار سیاسی نافرجام تا ائتلاف انقلابی ضد سلطنت ـ پهلوی دوم (1357 ـ 1320 خورشیدی)
- اسلام سیاسی ـ جمهوری اسلامی (1392 ـ 1357 خورشیدی)
دیباچه‌ی مؤلف
یک باور عمومی وجود دارد که می‌گوید در ایران، هر چند ده سال رویدادهای مهم اجتماعی بازتولید و تکرار می‌شوند. این باور، درست یا نادرست باشد، نشان‌دهندۀ حساسیت عمومی نسبت به دگرگونی‌های اجتماعی است. رهیافت‌ها و گمانه‌زنی‌های عمومی نمی‌توانند اطمینان و اعتماد لازم را بیافرینند، اما تا اندازهای ناچیز، شایستۀ توجه‌اند. عموم مردم حتی فاقد یک بینش و تصویر کلی از گذشتۀ اجتماعی خود هستند، چه برسد به اینکه بتوانند، روابط بین اتفاقات و رویدادهای کوچک و بزرگ تاریخی را دریابند و تحلیلی روشن و قابل اعتماد از آن مناسبات داشته باشند. سرگذشت و سرنوشت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ایرانیان متأثر از این ضایعۀ شناختی و فرهنگی بوده است. آنجا که امید می‌رفت ایرانیان در مسیر تحولات، کنشگرانی مؤثر و مفید باشند و از حافظۀ تاریخی خویش در روان‌سازی روندهای اجتماعی و سیاسی به سود منافع ملی و عمومی بهره گیرند، یا منفعل بودند یا در جهت عکس آن عمل کردند و تجربه‌هایی را آفریدند که پیشتر به نوعی آنها را از سر گذرانده بودند.
بررسی‌های مرتبط با دگرگونی‌ها و تحولات اجتماعی یکی از مهم‌ترین حوزه‌های مطالعاتی علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی است. بی‌دانشی در درک ساز و کارهای تحول و دگرگونی‌های اجتماعی، دامنگیر اقشار تحصیل کرده و دانشگاهی نیز شده است. پایین آمدن روزافزون تیراژ کتاب‌های تاریخ تحولات اجتماعی طی سال‌های اخیر بیان روشن این روند نامیمون است. با نگاهی گذرا به ادبیات پژوهشی منتشر شده در این حوزه، مشخص می‌شود که پژوهش‌ها در این زمینه، بیشتر در خارج از کشور و توسط پژوهشگران خارجی و ایرانیان پژوهشگر خارج نشین صورت پذیرفته و سپس به زبان فارسی ترجمه شده است. در سال‌های اخیر آثار ارزنده‌ای از این دست ترجمه شده‌اند. این کتاب‌ها بیشتر بررسی تحولات اجتماعی در دورۀ معاصر یعنی از قاجاریه و پهلوی تا به امروز را مد نظر داشته‌‌اند. چون بسیاری از این پژوهشگران، در داخل کشور و در متن رویدادهای آن قرار ندارند، ناگریز هستند از منابع دست چندم و روایت‌های نه چندان مستند استفاده کنند که موجب شده تحلیل‌های آنان گاه با واقعیت‌های موجود همخوانی نداشته باشد. روند تحولات در ایران معاصر، سریع و فشرده و در عین حال پیچیده است و لازم است در این زمینه به اندازۀ کافی، سرمایه‌های انسانی و مادی برای درک و تبیین این تحولات به کار گرفته شوند.
اثری که پیش روی خوانندگان گرامی قرار دارد، در واقع پیش‌درآمد و یا دیباچه‌ای است در بررسی تحولات اجتماعی ایران معاصر. هدف اصلی ان است که تا اندازهای که امکان آن وجود دارد، با زبان ساده و بدون اینکه به عمق و ریشه‌های ساختاری تحولات اجتماعی وارد شود، متنی ساده و روان برای دانشجویان فراهم آورده تا روندهای کلی و عمومی تحولات اجتماعی طی صد سال اخیر را دریابند. در حقیقت این اثر مقدمه‌ای است برای یک بررسی مفصل در ریشه‌ها و بنیان‌های ساختاری تحولات اجتماعی ایران معاصر که به وسیلۀ نگارنده در دست تدوین است و منتشر خواهد شد.
بخش اول کتاب حاضر، به توضیح و تبیین مفاهیم و کلیات تحول اجتماعی می‌پردازد و با طرح پرسش‌‌هایی اساسی پیرامون دگرگونی های اجتماعی؛ شکل‌های مختلف پایداری در برابر تغییرات را در نوشتار نخست بررسی کرده و در نوشتار دوم، ستیز تاریخی جریان‌های نو و کهنه در جوامع مختلف را در عرصه‌های متفاوت حیات اجتماعی و اقتصادی توضیح می‌دهد. در نوشتارهای سوم و چهارم این بخش به ترتیب دیدگاه‌های فلاسفۀ تاریخ و جامعه‌شناسان پیرامون موضوع را به بحث
می‌نشیند و سرانجام در نوشتار پنجم صورت‌بندی‌های مختلف تحولات اجتماعی را تشریح کرده و مهم‌ترین تعاریف و ویژگی‌های آنان را بیان می‌‌دارد.
فراز و فرود سلسلۀ حکومتی صفویه هر کدام، نقاط عطفی در تاریخ ایران بودند و از آنجا که درک تحولات پس از سقوط صفویه تا بر آمدن حکومت قاجارها، در فهم زمینه و بستر دگرگونی‌ها در دوره‌های پس از آن یعنی پهلوی و جمهوری اسلامی، راهگشا و کارساز هستند، نوشتار نخست از بخش دوم کتاب، به چگونگی فروپاشی دراز مدت صفویه تا سال‌های استیلای افشاریه و زندیه پرداخته است. در همین نوشتار بررسی می‌شود که چگونه کوشش‌ها برای بازتولید مشروعیت صفویان سرانجام به مسلط شدن آغامحمدخان قاجار منتهی شد. رانده‌شدن ایران به حاشیۀ نظام جهانی در ابعاد سیاسی و اقتصادی و تلاش برای کشورسازی و اصلاح ساختاری در عصر امتیازات، مباحث نوشتار دوم این بخش را شکل داده و سرانجام انقلاب مشروطیت و ریشه‌ها پیامدهای آن در نوشتار سوم این بخش مورد توجه قرار گرفته‌اند.
برآمدن رضا خان از آشوب و بحران‌های مشروطیت تا دوره‌های پرفراز و نشیب پس از انقلاب سال 1357 و استقرار جمهوری اسلامی، خود سلسله‌ای از حوادث را در بر می‌گیرد که در بخش سوم کتاب در چارچوب ده نوشتار عرضه شده‌اند. این بخش که در واقع متن و موضوع اصلی کتاب را نیز شامل می‌شود، سعی دارد که نقاط عطف و چرخش‌های مهم در تحولات اجتماعی را شناسایی و بازگو کند. در واقع هر کدام از نوشتارهای این بخش بیانگر یکی از برهه‌های زمانی مهم و تأثیرگذار در روند تحولات اجتماعی ایران معاصر محسوب می‌شوند.
وظیفۀ خود می‌دانم از همۀ پژوهشگران و نویسندگانی که در فراهم‌آوری این اثر از یافته‌های آنان بهره برده‌ام و البته بخشی از آنان را در فهرست منابع یاد کرده‌ام، نهایت سپاس را تقدیم نمایم. در فرآیند طرح و نگارش اولیه، از دیدگاه‌های عالمانه و تشویق‌های بی‌دریغ دوست و همکار دانشمند جناب دکترعمران حشمتی بهره‌برده‌ام، از ایشان نیز بسیار سپاسگزارم و همچنین از مدیریت محترم انتشارات ساکو جناب آقای غلامی و همکاران ارجمندشان که در زمینۀ چاپ و نشر این کتاب قبول زحمت نموده‌‌اند، کمال امتنان را دارم.
محمدعلی جهانبخش
بخش نخست: کلیات و مفاهیم تحول اجتماعی
فصل 1: اندیشه‌های تحول در آرای فلاسفه تاریخ و جامعه‌شناسان
از فلسفه تاریخ تا جامعه‌شناسی تحول اجتماعی.. 21
آرای جامعه‌شناسان کلاسیک... 22
فصل 2: مفهوم‌شناسی تحولات اجتماعی
روندها و فرآیندهای تحولات اجتماعی.. 28
پیشنهادهای پژوهشی بخش اول.. 45
بخش دوم: تحولات اجتماعی در ایران معاصر
فصل 1: فروپاشی امپراتوری تا کشوری در حاشیه نظام جهانی (1300 ـ 1100 خورشیدی)
فرمانروایی‌های ایلیاتی.. 52
تلاش‌های نافرجام برای احیای امپراتوری.. 55
جنگ جهانی اول؛ گسست و فروپاشی همه‌جانبه. 62
فصل 2: از نوسازی تا اشغال ـ پهلوی اول (1320 ـ 1300 خورشیدی)
دگرگونی در ساخت سیاسی... 64
دگرگونی در نیروها و مناسبات تولیدی.. 69
بورژوازی سنتی (خرده کالایی شهری) 77
فرودستان...................... 87
فصل 3: بهار سیاسی نافرجام تا ائتلاف انقلابی ضد سلطنت ـ پهلوی دوم (1357 ـ 1320 خورشیدی)
تحولات در نیروها و مناسبات تولیدی.. 106
روابط خرده کالایی شهری ـ بازار 115
فصل 4: اسلام سیاسی ـ جمهوری اسلامی (1392 ـ 1357 خورشیدی)
دگرگونی‌ها در ساخت سیاسی.. 136
صف‌بندی‌های جدید نیروهای اجتماعی و سیاسی.. 138
جنگ کاتالیزور حکومت انقلابی.. 141
اصلاحات برای آرمان‌های جامعه مدنی.. 150
از مشارکت نفوذی تا مشارکت مدنی.. 151
اصلاحات در نظام ایدئولوژیک... 152
ارزیابی عملکرد دولت اصلاحات.. 157
تحولات در نیروها و مناسبات تولیدی.. 163
تولید دهقانی. 162
تولید عشایری. 167
بازار.. 168
تولید سرمایه‌داری... 170
پیشنهادهای پژوهشی بخش دوم. 192
| نویسنده | محمد علی جهانبخش |
| ناشر | ساکو |
| نوبت چاپ | دوم |
| شابک | 978-600-7270-68-4 |
| قطع کتاب | وزیری |
| تعداد صفحات | ۲۰۰ |
| قیمت پشت جلد | ۱۵۰,۰۰۰ تومان |
| قیمت فروش | ۱۴۰,۰۰۰ تومان |
| زبان کتاب | فارسی |
| تاریخ ثبت در سایت | ۲۶ اسفند ۱۳۹۳ |
- دانلود بخش هایی از کتاب تحولات اجتماعی (289 کیلوبایت)
