مقدمه

به نام خداوند زیبایی و مهربانی

 

زندگی تصویری است، از آنچه در ذهن می‌پرورانید، پس با تصاویر زیبا، دنیای زیبا برای خود بسازید.

 

با سپاس فراوان به درگاه خداوند متعال و کسب اجازه از امام عصر حضرت مهدی (ع) که توفیق عنایت نمود تا بتوانم در راه تدوین و تألیف کتاب ارتباط تصویری (مبانی هنرهای تجسمی و سواد بصری) گام بردارم. در گردآوری و تدوین مطالب سعی شده است با سر فصل‌های دانشگاهی مطابقت داشته و از نظر محتوایی نیز مورد تأیید قرار گرفته باشد. فراگیری شیوه خواندن و درک این زبان تصویری و بصری که دائما در حال تحول و پیچیده‌تر شدن است، در روزگار ما به صورت یکی از نیازهای مبرم آموزشی برای همه جلوه‌گر شده است. زبان تصویر، زبان انسان‌های اولیه تا عصر حاضر است که بدون نیاز به نوشتار و در سطح گسترده بین‌المللی به سادگی قابل درک است. برای برآورده شدن این نیاز لازم است، مبادی و قواعد اصل حاکم برخلاقیت هنری درک شده، جایگاه خود را در نظام آموزشی عمومی ما پیدا کند. با توجه به گستردگی و پیچیدگی دنیای تصویر و ارتباطات بصری، تمام تلاش برساده کردن مطالب و قابل فهم بودن آن بوده است. گام نخست در فراگیری شیوه خواندن زبان بصری، شناخت عناصر اولیه آن زبان (الفبای زبان تجسمی) و همچنین تجزیه و تحلیل این عناصر پایه‌ای نظیر نقطه، خط، سطح، حجم و... آشنایی با قواعد حاکم بر آنها (دستور زبان تجسمی) مانند: کنتراست، ترکیب بندی، تعادل، تناسب و... است. در کتاب حاضر به سبکهای هنری جهان، گرافیک محیطی و صفحه‌آرایی نیز اشاراتی شده است تا هنرجویان و دانشجویان ضمن آشنایی با مبانی و اصول زبان بصری، از این مباحث بی‌بهره نمانند. با این حال اذعان می‌دارم که این کتاب نیز مانند هر کتاب دیگری دارای لغزش‌ها و کمبود‌هایی است که امیدوارم با راهنمایی و ارشاد شما اساتید و دانشجویان محترم، در کتاب حاضر، نگاه علمی و موشکافانه‌تری به مباحث ارتباط تصویری داشته باشم و در چاپ‌های بعدی، به سوی هرچه پربارتر شدن کتاب گام بردارم. در این جا لازم است از جناب آقای دکتر میرزایی، ریاست محترم دانشگاه فرهنگ و هنر واحد 43 تهران، جناب آقای باقر غلامی (مدیرمسئول نشر ساکو)، جناب آقای دکتر میرزا بابا مطهری‌نژاد و تمامی دانشجویان گرانقدرم که برخی از تصاویر از آثار آنهاست و همچنین دانشجوی خوب و نازنینم، خانم ملیحه اسدی که زحمات تایپ و حروفچینی اولیه این کتاب را برعهده گرفته و دلسوزانه همراه من بود، تشکر و قدردانی می‌نمایم.

با احترام و سپاس فراوان

                                                                                          آرزو (شقایق) نبی‌زاده 

                     زمستان 1391

کتاب ارتباط تصویری دربرگیرنده مطالب زیر است:

• مبانی هنرهای تجسمی و سواد بصری
• گزیده سبک‌های هنری جهان
• ارتباط تصویری و گرافیک
• نشانه‌ها و نمادهای تصویری
• مبانی رنگ‌شناسی و کاربردآن
• نور و کاربرد آن

مقدمه

فصل اول: مبانی هنرهای تجسمی و سواد بصری

بخش اول: تعریف جامع مبانی هنرهای تجسمی..... 12

بخش دوم: تعاریف و نظریات مختلف هنر............. 13

انواع هنرها.............................................................................. 13

انواع دیگر هنرها.................................................................. 14

درآمدی بر درک تجسمی................................................ 14

بخش سوم: عناصر بصری................................... 15

نقطه تجسمی......................................................................... 15

کابردهای مختلف نقطه...................................................... 16

عناصر آفریده شده از نقطه................................................ 19

موقعیت نقطه سطوح اصلی............................................. 21

شکل و فرم............................................................................ 22

دیدن و نگاه کردن............................................................... 23

خط........................................................................................... 24

تعریف خط.......................................................................... 24

انواع خط از لحاظ تجسمی............................................. 24

خط در حوزه طراحی....................................................... 24

کاربردهای خط.................................................................... 25

انواع خط و ویژگی‌ آنها..................................................... 31

سطح......................................................................................... 32

انواع سطح............................................................................. 32

راه‌های به وجود آمدن سطح............................................ 33

سطح‌های هندسی اصلی مربع، دایره، مثلث................ 34

حجم......................................................................................... 34

بخش چهارم: هنرهای تجسمی یا بصری هنر بصری.. 34

واژه‌شناسی تصویر به عنوان هنر بصری......................... 35

مفهوم سواد بصری و اهمیت فهم معنای تصویر........ 35

سطوح سه گانه سواد بصری.............................................. 35

بخش پنجم: نیروهای بصری................................ 36

بافت و انواع آن..................................................................... 36

فضا و انواع آن....................................................................... 37

ترکیب‌بندی............................................................................. 37

زمینه و کادر در ترکیب‌بندی........................................... 39

اهمیت ترکیب‌بندی در عکاسی...................................... 41

اهمیت ترکیب‌بندی تصاویر متحرک و بررسی

 عوامل موثر در آن............................................................. 41

ترکیب‌بندی مطلوب........................................................... 49

انواع ترکیب.......................................................................... 50

 

 

عنوان                                                      صفحه

 

پرسپکتیو و انواع آن............................................................. 54

انواع ژرف نمایی.................................................................. 55

ریتم و انواع آن...................................................................... 56

تناسب ..................................................................................... 57

تناسب طلایی....................................................................... 58

تعادل و انواع آن.................................................................... 58

کنتراست.................................................................................. 60

توازن........................................................................................ 60

خودآزمایی فصل اول.............................................................. 61

 

فصل دوم: گزیده سبک‌های هنری جهان

سبک کلاسیسم...................................................................... 64

ویژگی‌های مهم سبک کلاسیک...................................... 64

سبک رمانتیسم....................................................................... 65

ویژگیهای مهم سبک رمانتیسم........................................ 65

سبک رئالیسم......................................................................... 66

ویژگی‌های مهم سبک رئالیسم........................................ 66

سبک سوررئالیسم................................................................. 67

ویژگی‌های مهم سبک سوررئالیسم................................ 67

سبک سمبولیسم.................................................................... 68

ویژگیهای مهم سبک سمبولیسم..................................... 68

سبک اکسپرسیونیسم............................................................ 69

ویژگی‌های مهم سبک اکسپرسیونیسم........................... 69

سبک امپرسیونیسم................................................................ 70

ویژگی‌های مهم سبک امپرسیونیسم............................... 70

سبک کوبیسم......................................................................... 71

ویژگی‌های مهم سبک کوبیسم........................................ 71

سبک هنری آپ آرت.......................................................... 72

سبک عامیانه (پاپ آرت)................................................... 73

خودآزمایی فصل دوم............................................................. 74

 

فصل سوم: ارتباط تصویری و گرافیک

ارتباط تصویری (گرافیک)................................................ 76

گرافیک محیطی.................................................................... 76

گرافیک و شاخه‌های آن...................................................... 76

طراحی گرافیک چیست؟................................................... 77

کارکردهای طراحی گرافیک.............................................. 77

مشخصات اصلی گرافیک محیطی و نقش آن در

 روابط عمومی...................................................................... 77

عکاسی در تبلیغات.............................................................. 78

تاریخچه تبلیغات در ایران................................................ 78

کاربردهای عکاسی................................................................ 79

خودآزمایی فصل سوم............................................................ 80

 

فصل چهارم: نشانه‌ها و نمادهای تصویری

بخش اول: نشانه‌های تصویری و ادراک بصری........ 82

بخش دوم: رابطه نشانه‌ها با اشکال و رنگها........... 86

بخش سوم: نشانه‌ها و سواد بصری....................... 89

بخش چهارم: آرم و نشانه................................... 89

بخش پنجم: عناصر ارتباط بصری در شکل‌‌گیری آرم (نشانه).............................................................................. 91

بخش ششم: زبان تصویر و ارتباط تصویری............ 93

بخش هفتم: اصول و مفاهیم ارتباطات بصری و تبلیغات.................................................................................... 94

بخش هشتم: ارتباط نشانه‌ها و لوگوها................... 94

خودآزمایی فصل چهارم..................................................... 101

 

فصل پنجم: مبانی رنگ‌شناسی و کاربردآن

بخش اول: رنگها و نشانه‌ها............................... 104

گزیده روانشناسی رنگها و کاربرد آنها......................... 104

رنگهای اصلی و نشانه‌های آن......................................... 107

رنگهای فرعی...................................................................... 112

رنگهای مکمل................................................................... 112

رنگهای کروماتیک و آکروماتیک.................................. 116

خودآزمایی فصل پنجم........................................................ 117

 

فصل ششم: نور و کاربرد آن

بخش اول: نور در عکاسی و انواع آن................. 120

نور مصنوعی و انواع آن.................................................. 121

فلاش و انواع آن............................................................... 121

فتوفلاد (سیل نور)........................................................... 124

نور اصلی.............................................................................. 124

نور کمکی یا پرکننده........................................................ 125

نور موجود.......................................................................... 125

بخش دوم: معرفی منابع نور مصنوعی رنگ و نور.. 126

رنگهای نور و ویژگی‌های فیزیولوژیکی و عاطفی آنها 131

منابع نور مصنوعی............................................................ 133

نورهای تنگستن................................................................ 133

نورهای فلورسنت............................................................ 134

فلاش‌ها (نورهای لحظه‌ای).......................................... 134

بخش سوم: نقش نور در عکاسی معماری............ 135

بخش چهارم: انواع نورپردازی در عکاسی........... 136

منابع نور در عکاسی......................................................... 137

بخش پنجم: نورپردازی در سینما و تئاتر............. 138

ویژگی‌های نورپردازی در یک پروژه‌ تئاتر............... 138

بخش ششم: ویژگی‌های نور در نقاشی ایرانی....... 138

بخش هفتم: نقش نور در هنر معماری در ادوار و

 سبک‌های مختلف.......................................... 139

نور و معماری..................................................................... 140

طراحی نور مصنوعی در معماری.............................. 140

تاریخچه بهره‌گیری از نور طبیعی در معماری
 ایران......................................................................................... 141

تاریخچه بهره‌گیری از نور طبیعی در معماری دیگر

 نقاط جهان......................................................................... 142

عناصر نورگیری در معماری سنتی ایران................... 144

بخش هشتم: نور درمانی و استفاده مغناطیسم مرئی

 برای مبارزه با بیماری‌ها...................................................... 151

اساس روش نور درمانی................................................. 151

موارد استفاده از نور درمانی.......................................... 152

روش استفاده از نور درمانی.......................................... 152

بخش نهم: نورپردازی در عکاسی پرتره............... 153

شدت نور............................................................................. 153

جهت نور............................................................................. 153

نورپردازی در فضای بسته.............................................. 154

نور مصنوعی....................................................................... 154

فلاش..................................................................................... 154

خودآزمایی فصل ششم........................................................ 156

 

فصل هفتم: پایه وا صول صفحه‌آرایی

بخش اول: نکات حائز اهمیت در صفحه‌‌آرایی..... 158

پیشینه صفحه آرایی.......................................................... 159

بخش دوم: آشنایی با انواع کاغذ....................... 159

بخش سوم: صفحه‌‌آرایی کتاب.......................... 163

طراحی صفحه کتاب......................................................... 163

عناصر صفحه..................................................................... 163

صفحه آرایی و هدف از انجام آن (با تأکید برصفحه

‌آرایی کتاب)....................................................................... 166

واحدهای پیش از متن.................................................... 167

صفحه عنوان کوچک (نیم عنوان).............................. 167

صفحه عنوان اصلی.......................................................... 167

صفحه حقوق یا شناسنامه.............................................. 168

صفحه اهدا یا تقدیم‌نامه................................................. 168

ویژگی‌های مهم صفحه‌‌آرایی کتاب.............................. 168

نکته‌های دیگر در صفحه‌آرایی...................................... 171

طراحی جلد کتاب و مجله.............................................. 171

طراحی شناسنامه کتاب..................................................... 172

طراحی فهرست کتاب...................................................... 173

طراحی صفحه عنوان کتاب............................................ 174

طراحی صفحات خاص................................................... 174

طراحی کتاب کودک......................................................... 175

فونت..................................................................................... 175

ترکیب در صفحه‌آرایی به صورت نرم‌افزاری........... 176

قطع‌های مختلف کتاب.................................................... 178

بخش چهارم: صفحه‌‌آرایی مجله........................ 181

نام مجله................................................................................ 182

قطع مجله............................................................................. 183

جلد مجله............................................................................. 183

طراحی صفحه مجله......................................................... 185

بخش پنجم: طراحی مجلات تا گرافیک مطبوعاتی 185

خبرنامه.................................................................................. 185

کارکرد خبرنامه................................................................... 186

قطع خبرنامه........................................................................ 186

تهیه یک الگو برای خبرنامه............................................ 187

برخی نکات مهم در خبرنامه.......................................... 187

تقسیم‌بندی صفحه............................................................. 189

تعیین جای ستون‌ها......................................................... 190

بخش ششم: ترکیب‌بندی در صفحه‌‌آرایی............ 191

تغییر و ابداع شکل کاربرد آن در صفحه‌آرایی.......... 191

تصویرسازی در ترکیب بندی........................................ 192

استفاده از عکس در ترکیب‌بندی و صفحه‌آرایی...... 193

عکس‌های آماده در صفحه‌‌آرایی................................... 194

استفاده از رنگهای خاکستری و سیاه و سفید در صفحه‌آرایی..................................................................................................................... 195

بخش هفتم: ماکت‌بندی و تیتر در روزنامه‌نگاری... 197

کاربرد ماکت‌بندی و تیتر در روزنامه‌نگاری............... 197

بخش هشتم: گزیده صفحه‌‌آرایی........................ 201

خودآزمایی فصل هفتم......................................................... 203

فصل هشتم: کاربرد بنر، پوستر، اسلاید، فیلم، بروشور و کاتالوگ

بخش اول: بنر، انواع و کاربردهای آن................. 206

بخش دوم: پوستر، انواع و کاربردهای آن............. 206

عناصر مهم در طراحی یک پوستر............................... 207

ویژگی‌های یک پوستر..................................................... 208

بخش سوم: بروشور و کاتالوگ و انواع آن........... 209

بروشور و انواع آن............................................................. 209

کاتالوگ و کاربردهای آن................................................. 213

بخش چهارم: اسلاید (تاریخچه و کاربرد آن)...... 214

بخش پنجم: فیلم............................................ 215

کاربردهای فیلم................................................................... 216

خودآزمایی فصل هشتم....................................................... 219

 

فصل نهم: نمونه سؤالات تشریحی و عملی (کارورزی، کاربینی و کار آموزی)

نمونه سؤالات..................................................................... 222

تمرینات عملی فصل اول، دوم و پنجم.......................... 230

تمرینات عملی فصل سوم.................................................. 236

تمرینات عملی فصل چهارم و هشتم.............................. 238

تمرینات عملی فصل ششم................................................. 240

تمرینات عملی فصل هفتم.................................................. 241

فهرست منابع و مأخذ........................................................... 242

 

نویسنده	آرزو نبی زاده
ناشر	ساکو
نوبت چاپ	سوم
تاریخ چاپ	۱۳۹۲
شابک	978-600-6067-64-3
قطع کتاب	وزیری
تعداد صفحات	۲۴۶
قیمت پشت جلد	۱۷۰,۰۰۰ تومان
قیمت فروش	۱۵۰,۰۰۰ تومان
زبان کتاب	فارسی
تاریخ ثبت در سایت	۲۱ اسفند ۱۳۹۳

شما میتوانید از طریق فرم زیر نظر خود را بیان نمایید:

نام
ایمیل
نظر شما
کد امنیتی	(حروف بزرگ و کوچک یکسان است)

• دانلود بخش هایی از کتاب ارتباط تویری (804 کیلوبایت)