کتاب ها » طراحی اجتماع یادگیری/ کد335
پیشگفتار
سازندهگرایی یادگیرنده را در قلب فرایند یاددهی ـ یادگیری قرار میدهد. رویکرد سازندهگرایی قائل به ساخت دانش از سوی یادگیرنده هست و انتقال دانش همچون مظروفی به ظرف ذهن و حافظه یادگیرنده را رد میکند. با این حال سازندهگرایی همچون طیفی است که باور داشتن به هر نقطه از این طیف میتواند تجویز متفاوتی برای عناصر برنامه درسی همچون معلم، اهداف، تعامل، ارزشیابی و راهبردهای یادگیری داشته باشد. به عنوان مثال، در یک سوی طیف سازندهگرایی افراطی قرار دارد که وجود هر گونه واقعیت و دانش بیرونی را نفی کرده و ساخت دانش را امری کاملاً فردی میداند. در سوی دیگر طیف سازندهگرایی شناختی قرار دارد که معتقد به ساخت دانش بیرون از ذهن یادگیرنده میباشد اما شکلگیری این دانش بیرونی در ذهن یادگیرنده منوط به تعامل وی با مواد یادگیری است. در وسط این طیف هم سازندهگرایی اجتماعی قرار دارد که برگرفته از ایدههای نظریه پردازانی همچون ویگوتسکی است. ویگوتسکی وجود تعاملات اجتماعی را برای ساخت دانش بسیار ضروری و حیاتی میداند. در نگاه وی یادگیری سازهای اجتماعی است، یعنی زمانی که فرد وارد شبکهای از تعاملات اجتماعی و معنادار میشود، این سازه درون ذهن وی شکل و تثبیت میگردد.
اجتماع یادگیری[1] سازهای است که امروزه در سایه توجه به آموزههای سازندهگرایی اجتماعی مطرح شده است. اجتماع یادگیری باتوجه به تعاملات اجتماعی در محیطهای یادگیری ایجاد میشود. اجتماع یادگیری به معنی به اشتراکگذاری دانش، مسائل، دغدغهها، ارزشها، پیشنهادات و فعالیتها در یک حوزه موضوعی خاص از سوی افرادی میباشد که به آن حوزه علاقهمند هستند و فعالیت میکنند. به عبارتی، به گروهی که با آخرین پیشرفتهای فناوری در حوزه نرم افزارهای تحت موبایل از طریق یک شبکه اجتماعی نرم افزاری با یکدیگر به بحث و تبادل نظر میپردازند و دانش و مسائل خود را با یکدیگر به اشتراک میگذارند، میتوان اجتماع یادگیری گفت.
لازم به ذکر است که زیربنای شکلگیری اجتماع یادگیری، اجتماع مبتنی بر عمل[2] میباشد. به عقیده ونگر یکی از نظریهپردازان اصلی این حوزه، هر فردی بنا به دغدغه و علاقه خود میتواند در هر لحظه عضو یک یا چندین اجتماع مبتنی بر عمل باشد. در اجتماع مبتنی بر عمل هر فردی میتواند نقش مرکزی یا پیرامونی داشته باشد. یعنی متناسب با اینکه چقدر در این اجتماع فعالیت دارد میتواند در مرکز و یا حواشی این اجتماع قرار گیرد. با این حال حضور افرادی که فعالیتی هم در این اجتماع ندارند، مشروع میباشد. یعنی برای قرارگیری در این اجتماع نیازی به فعالیت مداوم نیست، حتی افرادی که فعالیت خاصی هم ندارند، میتوانند از اجتماع استفاده کنند.
در خصوص تفاوت اجتماع یادگیری و اجتماع مبتنی بر عمل میتوان به این موضوع اشاره کرد که اجتماع یادگیری را میتوان آگاهانه ایجاد و هدایت نمود. اجتماع یادگیری را میتوان حول موضوعات آموزش رسمی یا موضوعات آموزشی غیر رسمی شکل داد. همچنین میتوان با هدایت معلم یا بدون رهبری فردی خاص ایجاد نمود. با این قیدها مطمئناً میتوان از اجتماعهای یادگیری مختلفی صحبت کرد. زیرا آنچه در همه این اجتماعات مشترک است حمایت اعضاء از یادگیری گروهی و به اشتراکگذاری دانش و دغدغهها حول یک موضوع میباشد.
سعی مولفان در این اثر این بوده است که با پژوهشی نظامند در مرحله نخست عواملی را که بر شکلگیری یک اجتماع یادگیری تأثیرگذار هستند، شناسایی کرده و سپس برای آن مدلی مفهومی و متناسب با آن مدلی روندی ارائه کنند تا با استفاده از این مدلها و به کارگیری مراحل و راهبردهای پیشنهادی، مربیان بتوانند اقدام به تشکل اجتماع یادگیری و حمایت از آن در آموزشهای مبتنی بر وب کنند. البته راهبردهای به دست آمده از این پژوهش میتوانند یاری گر مربیان و جمعهایی نیز باشند که به صورت حضوری هم سعی در ایجاد اجتماع یادگیری دارند.
اثر حاضر نتیجه رساله دکتری انجام شده در رشته تکنولوژی آموزشی است که آن را اکبر مومنی راد با راهنمایی استاد گرانقدر دکتر خدیجه علی آبادی دانشیار تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی انجام داده است که در اینجا فرصت را غنیمت شمرده و از راهنماییهای ارزشمند این استاد عزیز تشکر میکنیم. همچنین از راهنمایی دو استاد بزرگوار جناب آقای دکتر هاشم فردانش و جناب آقای دکتر ناصر مزینی هم که افتخار شاگردی آنها را در یک تیم پژوهشی داشتیم، تشکر میکنیم. از خانم مرضیه سعیدپور دانشجوی دکتری تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی هم که با دقت نظر بسیار پژوهش اولیه را خوانده و با کوششهای منظم فصلهای نخست را تدوین نمودند و در نهایت ایده اولیه را به زیور قلم آراستند، نهایت تشکر را دارم؛ بدون تردید به سرانجام رساندن چنین کاری بدون برنامهریزی دقیق و داشتن تعهد از طرف ایشان میسر نمیگردید.
کتاب در هشت فصل تنظیم شده است که چهار فصل نخست به گونهای مبانی نظری اجتماع یادگیری است و به رساله ذکر شده اضافه گردیده است. چهار فصل بعدی کتاب شرح تفصیلیتر روششناسی و نتیجه به دست آمده در رساله دکتری است که متناسب با اهداف پیشبینی شده برای کتاب شرح و بسط بیشتری داده شده است.
بدیهی است نوشتهای که برای اولین بار تدوین میشود، عاری از خطا و اشتباه نخواهد بود. لذا در این راستا، مولفان از خوانندگان عزیز که صاحبان اصلی اثر هستند، تمنا دارند که بر آنها منت نهاده و پیشنهادات و انتقادات ارزنده خویش را از آنها دریغ نفرمایند. در این راستا رایا نامه akbar856@gmail.com در دسترس میباشد.
خدایا چنان کن سرانجام کار تو خوشنود باشی و ما رستگار
اکبر مومنی راد و مرضیه سعیدپور
تابستان 1399
کتاب «طراحی اجتماع یادگیری» درهشت فصل، کاملا منطبق با سرفصل های دانشگاه جامع علمی کاربردی تدوین شده است و دربرگیرنده مطالب زیر است:
- طراحی اجتماع یادگیری
- یادگیری در گروه
- رویکرد سازندهگرایی در فرایند یاددهی – یادگیری
- مبانی نظری اجتماع یادگیری
- اجتماع مبتنی بر عمل
- اجتماع یادگیری
- انواع الگوهای طراحی اجتماع یادگیری
- فرایند ساخت و اعتباریابی الگوی پیشنهادی اجتماع یادگیری
- ارائه الگوی اجتماع یادگیری
فصل 1: یادگیری در گروه
رویکرد یادگیری سازندهگرایی.. 41
نظریات مرتبط با یادگیری گروهی.. 52
مدلهای توسعه یادگیری گروهی.. 63
مدل هفت مرحلهای توسعه گروهی.. 63
چارچوب پنج مرحلهای توسعه گروهی.. 66
فصل 2: رویکرد سازندهگرایی در فرایند یاددهی – یادگیری
چشمانداز تاریخی نظریه یادگیری سازندهگرایی.. 75
تعریف رویکرد یادگیری سازندهگرایی.. 77
مفاهیم بنیادی رویکرد یادگیری سازندهگرایی
. 78
انواع رویکردهای یادگیری سازندهگرایی.. 79
مدلهای آموزشی برگرفته شده از رویکرد یادگیری سازندهگرایی 84
محیطهای غنی برای یادگیری اصیل.. 85
اجزای تشکیلدهنده محیط یادگیری با رویکرد سازندهگرایی 86
مزایای بالقوه محیط یادگیری سازندهگرایی.. 99
فصل 3: مبانی نظری اجتماع یادگیری
نظریه ساختنگرایی اجتماعی یا دیالکتیکی.. 104
رویکرد یادگیری ارتباط گرایی.. 115
نظریه انعطافپذیری شناختی.. 119
نظریه یادگیری سازماندهی شده 123
نظریه یادگیری خودتنظیمی و خودهدایتی.. 125
فصل 4: اجتماع مبتنی بر عمل
تعریف اجتماع مبتنی بر عمل.. 129
انواع اجتماعات مبتنی بر عمل.. 141
تمارین وظیفه محور و موضوع محور 141
گروهی از شرکتکنندگان حرفهای.. 142
شبکههای اجتماعی غیررسمی.. 142
چالش تشریک دانش در مدیریت دانش... 148
مدیریت دانش از چشمانداز شبکههای اطلاعرسانی اجتماعی ( وب دو) 150
امتیازات اجتماعات مبتنی بر عمل.. 152
امتیاز یادگیری فردی و تشریک تخصصهای موجود در اجتماع 154
امتیاز مشارکت در ساخت دانش... 157
امتیاز ساخت اجتماعی دانش... 157
امتیاز توسعه معانی مشترک... 158
عوامل موفقیت اجتماعات مبتنی بر عمل.. 159
انواع فناوریها اطلاعاتی و ارتباطی.. 160
عضویت در اجتماع مبتنی بر عمل و داشتن احساس تعلق به اجتماع 161
رعایت آداب معاشرت و الگوسازی روشهای برخورد در تمارین اجتماع 162
موانع برپایی اجتماعات مبتنی بر عمل.. 163
انتخاب و کاربرد فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی.. 165
عدم آشنایی با سیستم مدیریت یادگیری.. 166
فصل 5: اجتماع یادگیری
آموزش حضوری و اجتماعات یادگیری.. 174
آموزش الکترونیکی و اجتماع یادگیری.. 188
شناسایی عوامل مؤثر در تشکیل اجتماع یادگیری.. 200
اهمیت یک اجتماع یادگیری موفق.. 203
فصل 6: انواع الگوهای طراحی اجتماع یادگیری
آشنایی با انواع الگوهای طراحی اجتماع یادگیری.. 216
الگوی 5 مرحلهای توسعه گروه تاکمن.. 216
چارچوب اجتماع پژوهشی گریسون، آندرسون و آرچر 227
الگوی اجتماع یادگیری سالمون. 235
یادگیری مبتنی بر مسأله مشترک، یادگیری تلفیقی و اجتماع یادگیری مجازی 240
پژوهشهای انجام شده در خصوص اجتماع یادگیری.. 242
تأثیر اجتماع یادگیری بر متغیرهای دیگر 252
تأثیر متغیرهای دیگر بر اجتماع یادگیری.. 256
اجتماع یادگیری به عنوان بستر پژوهش... 262
فصل 7: فرایند ساخت و اعتباریابی الگوی پیشنهادی اجتماع یادگیری
فرایند ساخت و اعتباریابی الگوی پیشنهادی اجتماع یادگیری 268
روش تحقیق کیفی با اجرای تحلیل محتوای کیفی استقرایی 275
روش تحقیق کمی اجرای طرح چهارگروهی سولومون. 277
مرحله (1)؛ اجرای روش تحقیق کیفی؛ تحلیل محتوای استقرایی 278
روش گردآوری اطلاعات و دادهها 282
زیرمقوله اول: الگوسازی مشارکت.. 288
مقوله سوم: دیدارهای حضوری.. 295
زیرمقوله اول: طول مدت آشنایی.. 296
زیرمقوله دوم: مدیریت زمان. 297
زیرمقوله اول: دسترسپذیری.. 302
مرحله (2): اجرای روش تحقیق کمی.. 306
بررسی میزان اعتبار درونی الگوی مفهومی و روندی اجتماع یادگیری 307
بررسی میزان اعتبار بیرونی الگوی روندی اجتماع یادگیری 309
فصل 8: ارائه الگوی اجتماع یادگیری
چرا باید طراحی آموزشی انجام شود؟ 326
فرضیات اساسی طراحی آموزشی.. 327
الگوی مفهومی و الگوی روندی.. 330
الگوی پیشنهادی اجتماع یادگیری مبتنی بر وب.. 331
الگوی مفهومی اجتماع یادگیری.. 333
توضیحات کلی الگوی مفهومی.. 333
توضیح جزئیات الگوی مفهومی.. 334
الگوی روندی (تجویزی) اجتماع یادگیری.. 402
نویسنده | اکبر مومنی راد و مرضیه سعیدپور |
ناشر | ساکو |
نوبت چاپ | یکم |
شابک | 9786004790932 |
قطع کتاب | وزیری |
تعداد صفحات | ۴۵۸ |
قیمت | ۸۰,۰۰۰ تومان |
زبان کتاب | فارسی |
تاریخ ثبت در سایت | ۲۰ شهریور ۱۳۹۹ |