کتاب ها » نماد و نشانه‌شناسی فرهنگی(ویراست دوم)/ کد285

کتاب نماد و نشانه‌شناسی فرهنگی/ کد285

(1 رای)
نویسنده دکتر نادیا حاجی‌پور، دکتر آناهیتا پرتوی
ناشر ساکو
تعداد صفحات ۱۶۰
قیمت پشت جلد ۱۲۰,۰۰۰ تومان
قیمت فروش ۱۱۰,۰۰۰ تومان
بازگشت

پیشگفتار

علم نشانه‌شناسی به مطالعه نشانه‌ها و نمادهای اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد. نشانه‌ها به عنوان امری عینی و ملموس جایگزین امری معنایی و غیر ملموس می‌شوند. موضوع مطالعه در علم نشانه‌شناسی آن نشانه‌هایی است که برای انسان معنادار باشد و هدف آن، شناخت و تحلیل نشانه‌ها و نمادها است. در واقع، مطالعه نظام‌های نشانه‌ای مانند زبان‌ها، رمزها، نمادها، نشانه‌های علامتی و مواردی از این دست، هدف علم نشانه‌شناسی است.

منظور از نظام‌های نشانه‌شناسی و سمبلیک این است که یک امر مادی به امر ذهنی تبدیل می‌شود، مانند یک فکر و برعکس، اینکه چطور یک امر ذهنی به امر واقعی و مادی بدل می‌شود. به عبارت دیگر تبدیل ذهنیت به عینیت و برعکس. یک چیز واقعی از طریق دیدن، شنیدن، بوییدن و لمس کردن به چیز ذهنی تبدیل می‌شود. این چیز ذهنی فرایند اصلی آن بازنمایی است که در نشانه‌شناسی بررسی می‌شود.

هدف از نشانه‌شناسی را می‌توان در دو مقوله خلاصه کرد: نخست، برای اینکه معانی زبان‌ها در نشانه‌ها و نمادها درک شود؛ دوم اینکه فهمیده شود که از طریق سیستم نشانه‌شناسی، چگونه یک امر ذهنی و به امر عینی تبدیل می‌شود و یا برعکس، چگونه پدیده عینی و مادی به پدیده ذهنی مثلاً مذهبی تبدیل می‌شود.

دربارۀ نشانه‌شناسی فرهنگی باید گفت، هر جامعه بر اساس فرهنگی که برگرفته از زبان، گویش، آداب و رسوم، سبک زندگی و اقلیم آن جامعه است، نمودهایی را بروز می‌دهند که گاه به صورت نظام‌های نشانه‌ای در نثر، شعر، داستان، مَثَل، سینما، نقاشی و ... است. و نشان‌دهندۀ فکر و ایدئولوژی آن جامعه است. همۀ اینها به طور کلی و عام نشانه آن جامعه نامیده و به­ صورت خاص فرهنگ آن جامعه در نظر گرفته می‌شود. در نشانه‌شناسی فرهنگی، «بازسازی رمزگان فرهنگی به معنای تبیین همۀ پدیده‌های یک فرهنگ مورد نظر نیست، بلکه ما را قادر می‌کند به این سؤال پاسخ دهیم که چرا این فرهنگ این پدیده‌ها را آفریده است». شناخت رمزگانی که در فرهنگ وجود دارد بسیار پیچیده‌تر از رمزگان زبانی است و عوامل بسیاری در شناخت آن مؤثر است.

در این کتاب سعی شده است با هدف بیان نشانه‌شناسی فرهنگی، مباحثی چون فرهنگ، تعاریف و پیدایش آن بیان شود. فصل نخست کتاب به کلیات و تعاریف نمادها و نشانه‌ها می‌پردازد که در آن نماد، نشانه، سمبل، شمایل و تفاوت بین آنها بیان می‌شود. فصل دوم به نشانه‌شناسی فرهنگی اختصاص داده شده است که در آن مبانی نشانه‌شناسی و اهداف آن توضیح داده می‌شود. در ابتدای فصل دوم مقدمه‌ای دربارۀ فرهنگ و مفهوم آن در نشانه‌شناسی آورده شده است. شاید چنین به نظر برسد که دانشجوی کارشناسی باید با مفهوم فرهنگ آشنا باشد و طرح این مبحث در کتاب لازم نباشد اما از آنجا که در سرفصل درس نماد و نشانه‌شناسی این تعاریف در نظر گرفته شده، به همین دلیل در مقدمۀ فصل دوم به طور اختصار به تعریف فرهنگ و مفهوم آن در نشانه‌شناسی اشاره شده است. فصل‌های 3 و 4 نیز به بررسی انواع نماد اشاره شده برخی نمادهای ملی، دینی و جهانی آورده شده است.

در تدوین و نگارش، چند نکته اساسی و مهم مطرح بوده است؛ نخست اینکه مخاطبانِ اصلی این کتاب دانشجویانی هستند که این کتاب مرجع تحصیلی‌شان است. بنابراین مطالب تا حدودی فهرست‌وار و به اختصار ارائه شده و کوشش بر آن بوده تا با ارجاعاتِ دقیق، امکانِ پیگیری و مطالعاتِ تکمیلی، برای آنان فراهم گردد. دیگر آنکه، نمادهایی که در کتاب به آنها پرداخته شده مربوط به تمام جهان است و تنها در برخی موارد مانند پرچم و سرود، تأکید بیشتری بر روی ایران شده است.

بی‌شک بدون یاری جمعی از دوستان، تهیه این کتاب ممکن نبود. در ابتدا بر خود لازم می‌دانیم که از حمایت و مساعدتِ جناب آقای غلامی، ریاست محترم انتشارات ساکو، تشکر و قدردانی نماییم. همچنین از مسئولین محترم دفتر انتشارات، خانم‌ها توماج‌نیا و قدردان که با سعه صدر و مهربانی ما را همراهی نمودند، افزون بر این از سرکار خانم شاه‌محمدی که همواره یاریگرِ روحی و معنوی ما هستند، سپاسگزاریم.

تلاش مؤلفان در ویراست دوم کتاب بر آن بوده است که با بررسی و جمع‌بندی نظرات اساتید محترم این رشته و در نظر گرفتن برنامة درسی و زمان‌بندی آموزشی دانشجویان گرامی، تغییراتی در محتوا و ترتیب فصول ایجاد نمایند تا هر چه بهتر و پرمحتواتر مورد استفاده دانشجویان این رشته قرار گیرد.

نادیا حاجی‌پور و آناهیتا پرتوی

      تابستان 1398

کتاب « نماد و نشانه‌شناسی فرهنگی » دردو بخش و شش فصل، کاملا منطبق با سرفصل های دانشگاه جامع علمی کاربردی تدوین شده است و دربرگیرنده مطالب زیر است:

 

پیشگفتار 6

بخش نخست: کلیات

فصل 1: کلیات و تعاریف

سمبل‌ها و نمادها 12

سمبل.. 12

نماد 13

نماد از نظر لغوی.. 13

از نظر اصطلاحی.. 13

انواع تقسیمبندی نماد. 15

ویژگی نماد. 15

تشکیل نماد. 17

نشانه. 17

عناصر تشکیلدهنده نشانه. 18

انواع نشانه. 18

شمایل.. 19

نمایه. 20

تفاوت سمبل / نماد با نشانه / علامت.. 20

رمز. 21

خلاصه فصل اول.. 23

خودآزمایی فصل اول.. 26

فصل 2: نشانه‌شناسی فرهنگی

مقدمه. 28

تعریف فرهنگ... 29

واژه فرهنگ در فارسی.. 29

واژۀ فرهنگ در شاهنامه. 30

واژه فرهنگ در انگلیسی.. 31

تعاریف دیگری از فرهنگ... 31

اجزای فرهنگ... 32

چگونگی آغاز فرهنگ... 33

رابطه دین و فرهنگ... 35

مبانی نشانه‌شناسی.. 35

فرهنگ و نشانه‌شناسی فرهنگی.. 38

خلاصه فصل دوم. 41

خودآزمایی فصل دوم. 44

فصل 3: انواع نشانه و نماد

طبقه‌بندی نشانه‌ها 46

نشانه/ نمادهای طبیعی.. 46

نشانه‌های قراردادی.. 47

نشانه‌های نوشتاری.. 47

نمادهای صوتی.. 48

نمادهای دیداری.. 49

برخی از نشانه‌های دیداری.. 50

نمادهای حسی.. 50

نمادهای دینی و اساطیری.. 50

کاربرد نماد در دنیای امروز 50

لوگو. 51

عوامل موفقیت لوگو. 52

اصول کلی لوگو. 52

آرم. 53

انواع آرم. 54

آرم شمایلی.. 54

آرم تلفیقی.. 55

خلاصه فصل سوم. 57

خودآزمایی فصل سوم. 60

بخش دوم:  نمادهای دینی، ملی و جهانی

فصل 1: نمادهای دینی

مقدمه. 64

اسلام (ماه و ستاره) 64

قبةالصخره 66

مناره 66

کعبه. 68

دست حضرت ابوالفضل.. 69

پیشینۀ نماد دست حضرت ابوالفضل.. 69

نقش شمسه در هنر اسلام. 70

درخت سرو 71

نقش مرغ آفتاب در هنر اسلام. 72

معنای نمادین گنبد. 73

معنای نمادین محراب.. 74

شیر و خورشید. 75

ذوالفقار 75

مسحیت (صلیب) 76

اشکال مختلف صلیب.. 76

ماهی.. 78

تاج خار 78

کلیسا 78

انواع کلیسا 79

یهودیت (ستاره داوود) 81

منوره حنوکیا 82

زرتشتی.. 82

فَروَهَر. 82

سفره هفت‌سین.. 83

کُشتی/ کُستی.. 85

شیر و خورشید. 86

کوه دماوند. 86

پیشینه ارتباط انسان و حیوان در ایران باستان. 87

سگ... 88

سیمرغ. 89

بودیسم (چرخ دارما) 90

هندوئیسم. 91

OM ـ اُ ـ اِم. 91

برهما 92

شیوا 92

خلاصه فصل اول.. 94

خودآزمایی فصل اول.. 98

فصل 2: نمادهای ملی

نمادهای ملی.. 100

تاریخچه پرچم. 100

شکل پرچم‌ها 100

نمادهای گوناگون در پرچمهای جهان.. 101

رنگ پرچم (روانشناسی برخی رنگ‌های به کار رفته در پرچم کشورهای جهان) 103

بررسی و معرفی پرچم ایران. 105

تاریخچه مختصری از سیر تاریخی احتمالی پرچم، در ایران  108

سرود ملی.. 112

بیشترین واژگان و معانی در سرودهای ملی   112

ویژگی‌های قومی یا جغرافیایی در سرودهای ملی
. 113

سرود ملی ایران.. 114

خلاصه فصل دوم. 116

خودآزمایی فصل دوم. 120

فصل 3: نمادهای جهانی

نمادهای جهانی.. 122

گیاهان. 122

بامبو. 122

نی.. 123

گندم. 123

رازیانه. 123

کدو قلیایی.. 123

گیاه دارواش.... 124

گیاه خاربن (ژاژ) 124

کاکوتی.. 124

گیاه قارچ.. 124

زبان گیاهان. 125

فوفل.. 125

گیاه مریم گلی.. 125

زنجبیل.. 125

رزماری (اکلیل کوهی) 126

جعفری.. 126

سیر. 126

آکانتوس (کنگر) 127

گیاه شبدر. 127

پیچک (عشقه) 128

گلها 128

گل ملی.. 128

لوتوس (نیلوفر) 129

گل کمال.. 130

زنبق.. 130

گل احساس (گل ساعتی) 131

گیاه شقایق.. 131

لاله. 131

گل محمدی.. 132

گل صد تومانی.. 132

جانوران. 133

قوچ.. 133

بز. 134

گاو نر. 134

حشرات و سایر جانوران. 135

سوسک (سرگین غلطان) مصری.. 135

مگس.... 136

سنجاقک... 136

کفشدوزک... 136

پروانه. 136

پرندگان. 137

ققنوس یا عنقا 137

هما 138

مرغ آمین.. 139

نمادهای شهری.. 139

نماد اصفهان.. 140

نماد شیراز. 141

نماد تهران.. 142

روبان. 145

نعل اسب.. 149

تاس... 149

چشم جادویی.. 150

نشانه‌های راهنمایی و رانندگی.. 150

چراغ راهنما 150

تاریخچه چراغ راهنمایی.. 151

چراغ راهنمایی در ایران.. 151

عملکرد و طبقه‌بندی علائم رانندگی.. 152

علائم بازدارنده و حکمکننده. 152

علائم خطر (هشداردهنده) 153

علائم اخباری (آگاهیدهنده) 154

خلاصه فصل سوم. 155

خودآزمایی فصل سوم. 157

کتابنامه  158

نویسنده دکتر نادیا حاجی‌پور، دکتر آناهیتا پرتوی
ناشر ساکو
نوبت چاپ یکم
شابک 978-600-479-078-9
قطع کتاب وزیری
تعداد صفحات ۱۶۰
قیمت پشت جلد ۱۲۰,۰۰۰ تومان
قیمت فروش ۱۱۰,۰۰۰ تومان
زبان کتاب فارسی
تاریخ ثبت در سایت ۲۹ بهمن ۱۳۹۶
شما میتوانید از طریق فرم زیر نظر خود را بیان نمایید:

نام
ایمیل
نظر شما
کد امنیتی (حروف بزرگ و کوچک یکسان است)

دسته بندی موضوعی