کتاب ها » اصول دیپلماسی فرهنگی /کد261

کتاب اصول دیپلماسی فرهنگی

(1 رای)
نویسنده حامد انوریان اصل
ناشر ساکو
تعداد صفحات ۱۷۲
قیمت پشت جلد ۱۳۵,۰۰۰ تومان
قیمت فروش ۱۳۰,۰۰۰ تومان
بازگشت

 

پیشگفتار

انسان‌ها هر جا که اجتماعی را تشکیل دهند، فرهنگ در آنجا شکل می‌گیرد. فرهنگ‌ها ممکن است در چند سطح ساخته شوند: در محیط‌های روستایی یا شهری، در خانواده، ایل، قوم و گروههای ملی. کلیه جوامع زبان، ادبیات، هنر و همچنین افکار و عقاید و روش‌هایی را پدید می‌آورند که ویژگی حیات اجتماعی آنها را بیان می‌کند و نشان می‌دهد جامعه چگونه باید اداره شود. فرهنگ از ایدئولوژی فراتر می‌رود و به اساس هویت افراد جامعه مربوط می‌شود. آگاهی از زبان، قومیت، تاریخ، مذهب و دیدگاه مشترک، بنیان‌های فرهنگ را تشکیل می‌دهد. فرهنگ‌های معدودی هستند که کاملاً بسته یا ثابت می‌مانند، اما مظاهر هویت برای اینکه به رسمیت شناخته شوند، باید از اجماع و استمرار در اجتماع برخوردار باشند. جوامع نیز مرزهای درونی و بیرونی خود را با ترغیب افراد و گروهها به باور کردن ارزش‌های فرهنگی خود و صیانت از اهمیت آن تعریف می‌‌کنند. فرهنگ‌ها همیشه در برگیرنده افکار و روش‌هایی هستند که از الگوهای برتری یا تفوّق در جوامع و میان جوامع حمایت می‌کند.

فرهنگ و تفاوت‌های فرهنگی در سراسر تاریخ، شالوده و اساس رفتار انسان را تشکیل داده است. در واقع، اهمیت فرهنگ در بازنگری سیاست جهانی که از پایان جنگ سرد و گسترش روزافزون پدیده جهانی شدن نشأت می‌گرفت، فزونی یافت. کوچک شدن جهان، فرهنگ‌های مختلف را به هم نزدیک‌تر کرد و چالشی در مقابل الگوهای سنتی فرهنگ و نظم اجتماعی ایجاد نمود. همه ملت‌ها با این معضل روبه‌رو شدند که کدام بخش از فرهنگ‌شان می‌تواند حفظ شود و کدام بخش از دست خواهد رفت. وقتی مردم یک فرهنگ، فرهنگ مردم دیگر را نه تنها بیگانه، بلکه عامل تهدیدکننده می‌دانند، امکان وقوع برخورد و منازعه پدید می‌آید.

ارتباطات فرهنگی، یکی از ماندگارترین و مؤثرترین مناسبات انسانی است که بر پایه گفتگو و تبادل اطلاعات شکل می‌گیرد. این‌گونه ارتباطات پایه و مبنایی جهت تعامل انسان‌ها با یکدیگر بوده و بر سایر حوزه‌های روابط جوامع، همانند مناسبات اقتصادی و سیاسی نیز تأثیرگذار است.

در سایه ارتباطات نوین جهانی و نزدیکی روز افزون ملت‌ها، انتقال ارزش‌ها و تأثیر و تأثرهای متقابل فرهنگی با گستردگی و شتاب باور نکردنی در حال شکل‌گیری است. در حال حاضر بسیاری از متفکران و سیاستمداران محور روابط آینده جهان را روابط فرهنگی و اختلافات و اشتراکات تمدنی می‌دانند. ملت‌های امروز نیازمند شناخت عمیق‌تر باورهای مذهبی و فلسفی در دیگر فرهنگ‌ها و شیوه نگرش سایر ملت‌ها هستند، بنابراین مشترکات موجود در فرهنگ‌ها را باید بشناسند. هر فرهنگی باید ضمن شناخت فرهنگ‌های دیگر، هم‌زیستی با آنان را نیز بیاموزد. برای مردم آنچه مهم است باورهای دینی، خانوادگی، روابط خویشاوندی، اعتقادات و دیگر اموری است که مردم با آنها شناخته می‌شوند، برای آنها مبارزه می‌کنند و در راه آنها از جان خود می‌گذرند.

دیپلماسی فرهنگی به عنوان یک ابزار کارآمد و قابل انعطاف در سیاست خارجی، زمینه‌ساز ارتقای سطح روابط دولت‌ها و به تبع آن افزایش تفاهم میان ملت‌ها و ایجاد صلح و ثبات بین‌المللی است. این ابزار مهم، از طریق گسترش مبادلات فرهنگی ـ هنری، توسعه همکاری‌های علمی ـ آموزشی و تعامل میان نخبگان جوامع، آموزش زبان و رفع موانع موجود زبانی، بسترهای مناسب درک متقابل جوامع انسانی از یکدیگر را فراهم می‌آورد. گسترش ارزش‌های ملی، یکی از اهداف اصلی دیپلماسی فرهنگی است. یکی از راههای پیشبرد ارزش‌ها، یافتن ارزش‌های مشابه در دیگر فرهنگ‌ها و پیوند زدن میان آنهاست. در فرآیند دیپلماسی فرهنگی، فرهنگ یک ملت به جهان بیرون عرضه می‌شود و خصوصیات فرهنگی ملت‌ها در سطوح دوجانبه و چندجانبه تبادل می‌یابند.

در عصر اطلاعات و جهانی شدن، قدرت نرم بیش از قدرت سخت مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری از نظریه‌پردازان، دیپلماسی فرهنگی را نمونه بارز اِعمال قدرت نرم معرفی می‌کنند. این نوع دیپلماسی، توانایی یک دولت برای رسیدن به هدف‌های مطلوب از راه ایجاد جذبه، کشش و نفوذ در سایر کشورها را بیان می‌کند. دولت‌ها به کمک ابزارها و عناصری مانند فرهنگ، هویت و دین، آیین‌ها، سنت‌ها، نمادها و زبان، این توان را به دست می‌آورند تا کشوری دیگر را ترغیب کنند تا در جهت سیاست‌های آن کشور حرکت کند. قدرت نرم مباحث عقلانی و ارزش‌های عموم مردم را هدف قرار می‌دهد و سلایق و تمایلات آنها را با کشور حامی همراه می‌سازد.

ابزارهای متعدد و متنوع دیپلماسی فرهنگی باعث شده است کشورهای مختلف با توسل به این ابزار در صدد تأثیرگذاری گسترده و طولانی بر مخاطبان خود باشند. طیف گسترده از ابزارهای فرهنگی امروزه در دسترس دولت‌ها قرار دارند. استفاده از رسانه‌های صوتی و تصویری و اینترنتی و ایجاد پایگاههای مجازی برای ارتباط مسثقیم با مردم جامعه هدف، تبادلات دانشجویی و علمی و استفاده از انتشار کتب و مجلات برای شناساندن فرهنگ، سیاست و اجتماع، خود از ابزارهای دیپلماسی فرهنگی هستند.

با توجه به غیر خصمانه بودن دیپلماسی فرهنگی، حضور و ایفای نقش بازیگران غیردولتی و نهادهای مدنی، انعطاف‌پذیر بودن و... این نوع دیپلماسی امروزه بسیار مورد توجه دولت‌هاست. اگر چه همه کشورها دیپلماسی فرهنگی را برای تعقیب و تأمین اهداف و منافع ملی خود به کار می‌گیرند، اما هر یک از آنها از ساز و کارها، شیوهها و ابزار خاصی استفاده می‌کنند. از این رو، می‌توان گفت هر کشوری الگوی خاص دیپلماسی فرهنگی دارد که بر اساس آن عمل می‌کند.

بنابراین تدوین و تنظیم یک دیپلماسی فرهنگی کارآمد می‌تواند کشورها را در جهت تحقق اهداف سیاست خارجی خود و دستیابی به منافع ملی یاری رساند. در جایی که راهکارهای سیاسی پاسخگو نیست فرهنگ و دیپلماسی فرهنگی به کمک سیاست خارجی می‌آید تا به عنوان یک ساز و کار کارآمد و با زبانی تلطیف شده کشورها را به اهداف از پیش تعیین شده برساند؛ زیرا که پایداری و تأثیرگذاری دیپلماسی فرهنگی نسبت به سایر عناصر و مؤلفه‌های مؤثر در سیاست خارجی بیشتر و کارکرد آن مؤثرتر است.

علی‌رغم تلاش‌هایی که برای تدوین این مجموعه صرف شده، این کتاب عاری از کاستی و ایراد نیست. از این رو، دیدگاهها و پیشنهادهای خوانندگان نکته‌سنج و همکاران محترم را در غنی‌سازی آن راهگشا می‌دانم و پیشاپیش از نظرات و انتقادهای سازنده صاحب‌نظران و استادان محترم استقبال و قدردانی می‌نمایم.

در انتها فرصت را مغتنم شمرده و از مساعدت‌های دوستانی که در تدوین این مجموعه بنده را یاری کردند صمیمانه تقدیر و تشکر می‌کنم. از همسر مهربانم که محیطی سرشار از سلامت، امنیت و آسایش برای من فراهم آورد، از جناب آقای هادی امجدی که ویراستاری علمی این مجموعه را بر عهده گرفتند و از همه دوستانی که منابع مختلف را در اختیار بنده قرار داده و در این مسیر ما را تنها نگذاشتند کمال تشکر و امتنان را دارم. از جناب آقای غلامی مدیر انتشارات ساکو که با صبر و متانت حمایت‌های خویش را از بنده دریغ نفرمودند از صمیم قلب سپاسگزارم.

 

حامد انوریان اصل

h.anvarian20@gmail.com

بهار 1396

 کتاب اصول دیپلماسی فرهنگی 4 فصل تنظیم شده است:

بخش اول فصل اول با ارائه بحثی نظری به مفهوم‌شناسی مفاهیم فرهنگ، دیپلماسی، دیپلماسی عمومی، دیپلماسی فرهنگی می‌پردازد. بخش دوم با بهره‌گیری از الگوی هافستد به بررسی فرهنگ ملت‌ها براساس مؤلفه‌ها و شاخص‌هایی چون فاصله قدرت، فردگرایی ـ جمع‌گرایی، مردگرایی ـ زن‌گرایی و ابهام‌گریزی (پرهیز از عدم قطعیت) می‌پردازد. بخش سوم به اهمیت روابط فرهنگی ملت‌ها پرداخته و به دنبال آشنایی با برخی از ویژگی‌های فرهنگی سایر ملت‌ها از طریق ارائه شاخصه‌های فرهنگی آنها است.

فصل دوم در بخش اول به دنبال تبیین نقش دیپلماسی فرهنگی در برقراری صلح و امنیت در سطح جهانی است. در بخش دوم انواع ابزارها، روش‌ها و شیوه‌هایی که دیپلماسی فرهنگی را در رسیدن به اهداف خود یاری می‌رساند مورد واکاوی قرار گرفته است.

فصل سوم در بخش اول به دنبال توضیح نقش و اهمیت سازمان‌های فرهنگی بین‌المللی در دیپلماسی فرهنگی و ارتباطات فرهنگی از طریق سازمان‌های بین‌المللی است. بخش دوم ساختار، سیاست‌ها و فعالیت‌های نهادهای فرهنگی بین‌المللی مانند یونسکو و نهادهای فرهنگی منطقه‌ای مانند اکو و آیسسکو را تشریح می‌کند. بخش سوم آن به دنبال ارائه توضیح اجمالی از سازمان‌های فرهنگی بین‌المللی خصوصی و ساختار و فعالیت‌های آنها می‌باشد.

فصل چهارم در بخش اول به تعاریف، منابع و اهداف دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. بخش دوم این فصل به واکاوی سازمان‌ها و ارگان‌های متولی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی می‌پردازد. در بخش سوم به طور اجمالی روابط فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای همسایه مورد بررسی قرار گرفته است.

پیشگفتار 6

 

فصل 1: مفاهیم، تعاریف و کلیات

تعریف فرهنگ... 12

انواع فرهنگ‌ها 13

تبادل فرهنگی.. 14

روابط بین فرهنگی.. 15

اهداف برقراری روابط فرهنگی.. 16

معانی و کارکردهای دیپلماسی.. 16

ابزارهای دیپلماسی.. 19

انواع دیپلماسی از منظر سیر تحول تاریخی.. 20

کارکرد دیپلماسی عمومی.. 24

دیپلماسی فرهنگی.. 25

تاریخچه دیپلماسی فرهنگی.. 26

تعریف دیپلماسی فرهنگی.. 28

مبانی دیپلماسی فرهنگی.. 29

فواید دیپلماسی فرهنگی.. 30

اهداف دیپلماسی فرهنگی.. 30

تمایز دیپلماسی عمومی و دیپلماسی فرهنگی.. 31

ارتباط دیپلماسی فرهنگی با مفهوم قدرت نرم. 32

منابع قدرت نرم. 33

جهانی شدن و ضرورت دیپلماسی فرهنگی.. 34

مفهوم جهانی شدن.. 34

جهانی شدن و دیپلماسی فرهنگی.. 36

شناخت فرهنگ ملل، مؤلفهها و شاخص‌های فرهنگی.. 37

تفاوت‌های فرهنگی.. 38

الگوی هافستد. 40

شاخص فاصله قدرت.. 41

روابط فرهنگی در بستر شناخت تفاوت‌های فرهنگی.. 45

تایلند. 47

ژاپن.. 47

ترکیه. 49

انگلستان.. 50

خودآزمایی فصل اول.. 52

 

فصل 2: ابزارهای دیپلماسی فرهنگی

دیپلماسی فرهنگی برای حل مسائل جهانی.. 54

روشها و شیوهها در دیپلماسی فرهنگی.. 60

نقش و جایگاه زبان در دیپلماسی فرهنگی.. 61

جایگاه زبان در دیپلماسی فرهنگی فرانسه. 63

دیپلماسی آموزشی.. 64

مبادله دانشجو، ابزار آشنایی با فرهنگ کشور مقصد. 68

دیپلماسی هنری.. 68

نمایشگاه عکس... 69

برنامه سفیر جاز 71

دیپلماسی شهری.. 71

ضرورت توجه به دیپلماسی شهری.. 72

دیپلماسی رسانه‌ای.. 76

سایبر دیپلماسی و اینترنت.. 78

گردشگری.. 80

گردشگری فرهنگی.. 81

صنعت و تجارت فرهنگی.. 83

پیوستگیهای اقتصاد و فرهنگ در عصر جهانی شدن.. 86

خودآزمایی فصل دوم. 88

 

فصل 3: سازمانهای فرهنگی بینالمللی

نقش و اهمیت سازمان‌های فرهنگی بین‌المللی در دیپلماسی فرهنگی   90

سازمان‌های بین‌المللی.. 90

ضرورت پیدایش سازمان‌های بین‌المللی.. 91

سازمان‌های فرهنگی بین‌المللی و دیپلماسی فرهنگی.. 91

تفاوت سازمان‌های فرهنگی با سازمان‌های غیرفرهنگی.. 92

ارتباطات فرهنگی از طریق سازمان‌های بین‌المللی.. 93

شناخت ساختار و فعالیت‌های یونسکو و دیگر سازمان‌های فرهنگی بین‌المللی   96

تاریخچه تشکیل یونسکو. 96

اهداف.. 97

وظایف.. 98

ساختار و ارکان.. 98

آموزش... 100

ارتباطات.. 100

علوم طبیعی.. 101

علوم انسانی.. 102

فرهنگ... 102

سازمان‌های فرهنگی منطقه‌ای.. 103

سازمان اکو. 104

سازمان آیسسکو. 107

آشنایی با سازمان‌های فرهنگی بین‌المللی خصوصی، ساختار و فعالیت‌های آنها 110

سازمان‌های غیردولتی بین‌المللی.. 110

سازمان‌های بین‌المللی فرهنگی غیردولتی.. 112

ویژگی‌های سازمان‌های بین‌المللی فرهنگی غیر دولتی.. 114

زمینه فعالیت سازمان‌های بین‌المللی فرهنگی غیردولتی.. 116

نقش سازمان‌های بین‌المللی غیردولتی در گسترش ارتباطات فرهنگی   119

انجمنهای دوستی.. 120

خودآزمایی فصل سوم. 123

 

فصل 4: دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

مؤلفه‌های دیپلماسی فرهنگی ایران.. 126

دیپلماسی فرهنگی ایران.. 126

منابع دیپلماسی فرهنگی ایران.. 127

اهداف دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.. 128

اساسنامه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.. 130

کارکردهای دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.. 131

شاخص‌های تحقق دیپلماسی فرهنگی ایران.. 132

شناخت سازمان‌ها و ارگانهای مسئول روابط فرهنگی بین‌المللی ایران   134

شواری عالی انقلاب فرهنگی.. 134

وزارت امور خارجه. 135

سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.. 136

سازمان تبلیغات اسلامی.. 139

بنیاد سعدی.. 140

مجمع جهانی اهل بیت (ع) 142

مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.. 143

سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری.. 144

جامعه المصطفی(ص) العالمیه. 145

شورای عالی ایرانیان خارج از کشور 146

سازمان صدا وسیما 146

بررسی همکاری‌های فرهنگی دو جانبه ایران با کشورها در سطح بین‌الملل   147

بررسی تعاملات فرهنگی ایران با کشورهای آسیای میانه  148

روابط فرهنگی ایران و تاجیکستان.. 148

روابط فرهنگی ایران و افغانستان.. 151

روابط فرهنگی ایران و ترکمنستان.. 152

روابط فرهنگی ایران و قرقیزستان.. 154

روابط فرهنگی ایران و قزاقستان.. 156

روابط فرهنگی ایران و ازبکستان.. 157

بررسی تعاملات فرهنگی ایران با کشورهای حوزه قفقاز 159

روابط فرهنگی ایران و ارمنستان.. 160

روابط فرهنگی بین جمهوری اسلامی ایران و ارمنستان از 1991 تا کنون   160

روابط فرهنگی ایران و گرجستان.. 162

روابط فرهنگی ایران و جمهوری آذربایجان.. 164

خودآزمایی فصل چهارم. 166

منابع و مآخذ. 167

نویسنده حامد انوریان اصل
ناشر ساکو
شابک 978-600-8062-95-0
قطع کتاب وزیری
تعداد صفحات ۱۷۲
قیمت پشت جلد ۱۳۵,۰۰۰ تومان
قیمت فروش ۱۳۰,۰۰۰ تومان
زبان کتاب فارسی
تاریخ ثبت در سایت ۱۶ مرداد ۱۳۹۶
شما میتوانید از طریق فرم زیر نظر خود را بیان نمایید:

نام
ایمیل
نظر شما
کد امنیتی (حروف بزرگ و کوچک یکسان است)

دسته بندی موضوعی