کتاب ها » حقوق شهروندی /کد 149

کتاب حقوق شهروندی

(1 رای)
نویسنده کورش صفرکوپایه
ناشر ساکو
تعداد صفحات ۲۰۰
قیمت پشت جلد ۱۵۰,۰۰۰ تومان
قیمت فروش ۱۳۵,۰۰۰ تومان
بازگشت

مقدمه

جنگ جهانی دوم نمونه‌ای بارز از خشونت علیه اموال و اشخاص است که جنایات جنگی اروپاییان در اتحادیه جماهیر شوروی، لهستان، ژاپن، آلمان توسط نازی‌ها بارزترین آنها به شمار می‌روند. اعمالی از جمله غارت، تجاوز، قطع عضو، قتل و حبس از مردمان اروپا افرادی خشن و سخت ساخت و این رفتار‌های خشونت آمیز سال‌ها پس از جنگ جهانی دوم، زمزمه مردم جهان بوده است. پیدایش اعلامیه حقوق بشر جرقه‌ای نو در اذهان عمومی در سطح ملی و بین‌المللی بود که یادآور حقوق انسانی و موجب تقلیل انگیزه خشونت انسانی می‌باشد. بدین وصف کشورها و افراد در جامعه بین‌المللی و جوامع داخلی به دنبال آن بودند که در این اعلامیه به حقوق انسانی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، مدنی به صورت خاص و جزیی توجه گردد. این اعلامیه مقدمه‌ای بود برای ظهور حقوق شهروندی در جوامع سیاسی به نحوی که کشورها با در نظر گرفتن این حقوق در قوانین اساسی خود مفاهیم حقوق بشر را به مفاهیم حقوق شهروندی نزدیک نمودند تا جایی که چنین به ذهن خطور کند که حقوق بشر همان حقوق شهروندی است تا این که کتاب‌هایی در این حوزه به رشته تحریر درآمد و آن چنان مطالب به نظریه‌ها و مصادیق حقوق بشر شباهت دارد که گاه حقوقدانان را به تردید می‌اندازد آیا حقوق بشر و حقوق شهروندی دو مصداق در یک مفهوم است؟ باید برای درک بهتر این تفاوت بین واژه «نوع بشر» و «شهروند» قائل به تفکیک شد.

در فرهنگ لغت، بشر به معنای انسان و مردم است بدون اینکه گویای وابستگی به گروه یا جمعیت خاص داشته باشد. پس هنگامی که از حقوق بشر تعبیری می‌کنیم یعنی یک انسان را بدون توجه به وابستگی او مورد حمایت قرار می‌دهیم در حالی که شهروند حکایت از یک رابطه و وابستگی به گروه یا جمعیت یا جامعه دارد. پس هنگامی که از حقوق شهروندی می‌گویند یعنی حمایت حقوق افرادی مورد بحث قرار می‌گیرد که وابستگی به یک جمعیت یا جامعه خاص دارد. پرواضح است که منظور، حمایت یک فرد وابسته به جامعه، دارای شکل و قواعد پیچیده‌ای می‌باشد چون تعریف این حمایت و این نوع فرد و این جامعه در یک قانون مورد تدقیق قرار گرفته است. بنابراین جامعه مورد نظر یک جامعه معمولی و کوچک نیست بلکه یک جامعه سیاسی و پیچیده است که فرد خود را در ابعاد مختلف مورد حمایت قرار می‌دهد. پس قدرتی که فردی را در چنین جامعه‌ای مورد حمایت قرار می‌دهد قدرت عادی نیست زیرا این قدرت، قدرت سیاسی و از برترین قدرت‌ها است. پس چنین تعبیر می‌شود که شهروند فرد ساکن یک شهر نیست که بدین فرض فرد ساکن روستا از دایره حمایت خارج شود بلکه شهروند هر فردی از یک جامعه سیاسی است که دارای حقوق و وظایف متقابل می‌باشد. اینجاست که افراد و گروه‌هایی در کشورهای اروپایی به این باور رسیدند که زمان ظلم و تعدی و سکوت در برابر ناملایمات پایان یافته و با اعتراضات خود صاحبان قدرت را متقاعد کردند تا حقوق آنان را که دارای رابطه سیاسی با کشورشان می‌باشند در ابعاد متعدد مورد حمایت قرار دهند. بدین شیوه قوانین اساسی کشورها با اختصاص دادن فصولی از قانون اساسی این حقوق را مورد شناسایی قرار دادند و به تدریج کشورهای غیر اروپایی که اتفاقا از اعضای جامعه ملل متحد بوده‌اند آن را پذیرفتند. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که مطابق اصل چهارم درصدد است قوانین خود را با تکیه بر موازین اسلامی تهیه و تصویب نماید، با عنایت به تأکیدات و دستورات اسلامی و با تغییراتی در جزئیات این حقوق فصل سوم خود را با عنوان حقوق ملت به حمایت از شهروندان خود اختصاص داده است.

البته در زمینه حمایت از حقوق شهروندان، سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی و سازمان‌های مردم نهاد اقدامات مؤثری را نموده‌اند که با گستردگی موضوع ابعاد پیچیده اجرای این نوع از حقوق مستلزم صرف زمان زیادی است. ناگفته نماند حقوقدانان برای آموزش و ترسیم جزییات و ابعاد آن کتاب‌های زیادی را با عناوین مختلف به چاپ رسانده‌اند که برخی منابع دانشگاهی و برخی غیردانشگاهی است.

با توجه به اینکه حقوق شهروندی به عنوان یک واحد درسی در دانشگاه‌های کشور مطرح گردیده و کتاب‌های موجود بیشتر به مبانی، فلسفه وجودی، ابعاد و تئوری‌ها توجه داشته است، ترغیب گردیدم تا کتابی با مصادیق مفصل و منظم تهیه و به جامعه دانشگاهی تقدیم نمایم. امید است در این مسئولیت رعایت حقوق ادبی و هنری را که حقی قانونی و شرعی برای صاحبان منابع مورد ذکر در این کتاب است به خوبی حفظ نموده باشم در هر صورت چنانچه در ذکر منابع خطایی به نظر رسید و یا کلمه یا واژه‌ای در مباحث، نقل قول از منبعی گردیده که صاحب نظران و اساتید دیگری آن را متعلق به خود می‌دانند تقاضای عفو و بخشش را از ایشان دارد و امید است با حلالیت ایشان در محضر پروردگار شرمسار ایشان نباشم.

در ضمن از همکاری سرکار خانم دکتر فاطمه محمدیان و برخی از دانشجویان خانم‌ها سحر ابوالحسنی، سعیده صفایی، صبریه کربلایی، آقای بهزاد برزگر‌ رحیمی و سایر همکارانی که اینجانب را در تدوین و تنظیم این اثر یاری نموده‌اند، نهایت تقدیر و تشکر را دارم.

 

                                                            و‌ من‌الله‌التوفیق

                                                            کورش صفرکوپایه

                                                             بهار سال 1394

 

          کتاب «حقوق شهروندی» براساس سرفصل های مصوب دانشگاه جامع علمی – کاربردی تدوین شده است و دربردارنده مطالب زیر است:           

  • کلیات
  • قوانین و مقررات در حقوق شهروندی
  • اشخاص در حقوق شهروندی
  • مصادیق حق در حقوق شهروندی

 

عنوان..................................................................................... صفحه

دیباچه ............................................................................................ 7

مقدمه .............................................................................................. 8

فصل اول: کلیات

حقوق............................................................................................ 12

شهر............................................................................................... 14

شهروند ........................................................................................ 15

تعریف شهروندی....................................................................... 17

مبانی حقوق شهروندی در اسلام.......................................... 19

تاریخچه حقوق شهروندی در اروپا ...................................... 20

تاریخچه حقوق شهروندی در ایران...................................... 21

قبل از انقلاب اسلامی............................................................... 21

بعد از انقلاب اسلامی................................................................ 22

تئوری‌های موازی....................................................................... 24

حقوق شهروندی و حقوق شهری.......................................... 24

حقوق شهروندی و حقوق اساسی......................................... 25

حقوق شهروندی و حقوق بشر............................................... 25

حقوق شهروندی و حقوق طبیعی......................................... 27

حقوق شهروندی و حقوق فردی............................................ 29

حقوق شهری و حقوق جمعی............................................... 29

نظریه فردگرایی ........................................................................ 30

نظریه جمع گرایی ................................................................... 30

نظریه بینابین.............................................................................. 31

حقوق شهروندی........................................................................ 32

فصل دوم: قوانین و مقررات در حقوق شهروندی

قوانین بین‌المللی....................................................................... 34

معاهدات بین‌المللی ................................................................. 34

معاهدات بین‌المللی چند جانبه ........................................... 35

معاهدات چند جانبه جهانی ................................................. 35

منشور ملل متحد...................................................................... 36

اعلامیه جهانی حقوق بشر...................................................... 37

میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی 1966  39

میثاق بین‌المللی حقوق مدنی سیاسی 1966 ................. 40

 

اعلامیه جهانی حقوق بشر اسلامی 1948......................... 41

معاهدات چند جانبه منطقه‌ای ............................................. 41

معاهدات بین‌المللی دو جانبه ............................................... 42

عرف‌های بین‌المللی ................................................................ 43

اصول کلی حقوقی ................................................................... 43

تصمیمات قضایی ..................................................................... 44

دکترین ....................................................................................... 44

قوانین داخلی ............................................................................ 44

قانون ............................................................................................ 45

قانون اساسی............................................................................... 46

قوانین عادی .............................................................................. 50

قوانین عادی عام........................................................................ 50

قوانین عادی عام حقوقی......................................................... 50

قوانین عادی خاص .................................................................. 53

قوانین عادی خاص جزایی .................................................... 53

قوانین عادی خاص حقوقی ................................................... 54

قوانین تکمیلی .......................................................................... 55

عرف.............................................................................................. 57

رویه قضایی ................................................................................ 58

دکترین......................................................................................... 58

فصل سوم: اشخاص در حقوق شهروندی

مفهوم اشخاص .......................................................................... 60

انواع اشخاص.............................................................................. 60

اشخاص حقیقی ........................................................................ 60

اشخاص حقوقی......................................................................... 61

اشخاص حقوقی بین‌المللی ................................................... 61

کشورها یا دولت‌ها ................................................................... 61

سازمان‌های بین‌المللی............................................................. 63

سازمان‌های بین‌المللی دولتی ............................................... 65

سازمان‌های بین‌المللی غیردولتی......................................... 67

اشخاص حقوقی داخلی .......................................................... 67

رهبری ......................................................................................... 68

قوه مقننه .................................................................................... 70

مجلس شورای اسلامی............................................................. 70

شورای نگهبان قانون اساسی................................................. 71

قوه مجریه ................................................................................... 71

وزارتخانه‌ها ................................................................................. 73

موسسات دولتی......................................................................... 73

موسسه یا نهادهای عمومی غیردولتی................................ 74

شرکت‌های دولتی..................................................................... 76

قوه قضاییه .................................................................................. 76

اشخاص حقوقی داخلی مردمی............................................. 77

سازمان‌های مردم‌نهاد............................................................... 77

شوراها ......................................................................................... 78

اشخاص حقیقی......................................................................... 78

فصل چهارم: مصادیق حق در حقوق شهروندی

 آزادی .......................................................................................... 80

آزادی عقلی ................................................................................ 81

آزادی اخلاقی ............................................................................ 81

آزادی عرفانی ............................................................................. 81

حقوق ملی و اصول کلی ......................................................... 82

حق برخورداری از نظام جمهوری ....................................... 82

حق برخورداری از نظام اسلامی............................................ 82

حق برخورداری از ولایت ....................................................... 82

حق برخورداری از آراء عمومی و انتخابات ....................... 83

حق دعوت به خیر ................................................................... 83

حق برخورداری از آزادی و استقلال و وحدت و تمامیت ارضی کشور......................... 83

حق برخورداری از وحدت جهان اسلام.............................. 83

حق برخورداری از دین و مذهب رسمی............................ 84

حق برخورداری از پرچم رسمی ......................................... 84

حق برخورداری از زبان رسمی.............................................. 85

حق برخورداری از خط رسمی ............................................ 85

حق برخورداری از مبدا تاریخ رسمی در کشور................ 85

حقوق انسانی و آزادی‌های فردی.......................................... 85

حق حیات .................................................................................. 85

حق زندگی.................................................................................. 88

حق کرامت و حفظ ارزش والای انسان ............................. 89

حقوق سیاسی و آزادی‌های سیاسی.................................... 90

حق آزادی عقیده ..................................................................... 92

حق آزادی عقیده به معنای عام ........................................... 92

حق آزادی عقیده به معنای خاص........................................ 93

حق آزادی بیان ......................................................................... 95

آزادی بیان به معنای عام ....................................................... 97

حق آزادی بیان به معنای خاص........................................... 98

حق آزادی تشکیل اجتماعات و راهپیمایی‌ها............... 100

اهداف اجتماعات و راهپیمایی‌ها....................................... 101

شرایط حق تشکیل حق اجتماعات یا راه‌پیمایی‌ها.... 102

حق آزادی تشکیل احزاب و انجمن‌ها............................. 102

حق مشارکت در مسائل مهم............................................. 103

حق تابعیت ............................................................................. 104

حق وجود تابعیت.................................................................. 105

حق اکتساب (تحصیل) تابعیت......................................... 106

حق حفظ تابعیت................................................................... 107

 حق ترک تابعیت.................................................................. 108

حقوق اجتماعی و آزادی‌های اجتماعی .......................... 108

حق تساوی و برابری ............................................................ 109

حق آزادی انتخاب شغل...................................................... 110

حق امنیت اجتماعی............................................................. 112

مفهوم امنیت اجتماعی......................................................... 112

حق حریم خصوصی.............................................................. 113

حق حریم خصوصی جسمانی........................................... 114

حق حریم خصوصی روانی.................................................. 115

حق حریم خصوصی مکانی ............................................... 115

حریم اطلاعاتی ...................................................................... 116

حریم ارتباطی......................................................................... 116

حق تشکیل خانواده ............................................................ 117

حق خواستگاری..................................................................... 118

حق نامزدی.............................................................................. 119

حق ازدواج و ثمره آن........................................................... 120

حق تعیین اقامتگاه .............................................................. 120

به واسطه حکم قانونی ......................................................... 122

به واسطه حکم قضایی ........................................................ 122

به واسطه توافق....................................................................... 123

حق دارا شدن از آموزش و پرورش رایگان و تحصیلات تکمیلی                124

حق دارا شدن از بهداشت و درمان................................... 125

انواع بهداشت........................................................................... 127

بهداشت عمومی .................................................................... 127

بهداشت فردی......................................................................... 128

بهداشت غذایی....................................................................... 128

بهداشت حرفه‌ای.................................................................... 128

مفهوم امنیت غذایی ............................................................. 129

حق دارا شدن از امنیت غذایی.......................................... 129

حق دارا شدن مسکن متناسب با نیاز.............................. 130

حق دارا شدن از تأمین و رفاه و خدمات اجتماعی...... 132

حقوق فرهنگی و آزادی فعالیت‌های فرهنگی................ 136

حق مشارکت در فعالیت‌های فرهنگی............................. 136

حق انحصاری و بهره برداری مادی از آثار مالکیت معنوی 137

حقوق مخترع در بهره برداری از آثار مالکیت صنعتی............ 137

حقوق پدیدآورنده در بهره برداری از آثار ادبی و هنری........ 138

حق بهره‌مندی از اموال تاریخی و فرهنگی..................... 138

حق بهره‌برداری مادی .......................................................... 140

حق بهره‌برداری مادی ملی.................................................. 140

حق بهره‌برداری مادی فردی............................................... 140

حق بهره برداری مادی فردی ناشی از مالکیت.............. 141

حق بهره برداری مادی فردی ناشی از کشف تصادفی یا اتفاقی 141

حق بهره‌برداری معنوی........................................................ 141

حق برخورداری از تنوع فرهنگی....................................... 142

حقوق زبانی.............................................................................. 142

حقوق شخصی......................................................................... 144

حقوق جمعی........................................................................... 144

حقوق اقتصادی و آزادی فعالیت‌های اقتصادی.............. 145

حق مالکیت............................................................................. 145

حق انتفاع................................................................................. 147

حق کسب و کار..................................................................... 147

حق تجارت............................................................................... 148

حق تعاون................................................................................. 148

حق بهره‌مندی از انفال، اموال و ثروت‌های عمومی................ 148

حق استرداد اموالی که به صورت غیر مشروع از دست رفته     149

حق برخورداری از محیط زیست سالم .......................... 150

کاهش و تحریک لایه ازن.................................................... 150

آلودگی هوا............................................................................... 150

آلودگی آب............................................................................... 151

راه‌های جلوگیری از آلودگی آب‌ها.................................... 152

تخریب خاک........................................................................... 153

حقوق مصرف‌کننده .............................................................. 154

حقوق قضایی و امنیت قضایی ........................................... 158

حق دادخواهی یا اقامه دعوا................................................ 158

حق تعقیب ............................................................................. 159

حق دفاع .................................................................................. 160

حق سکوت ............................................................................. 160

حق انتخاب وکیل ................................................................. 160

وکالت اختیاری....................................................................... 161

وکالت تسخیری .................................................................... 161

وکالت معاضدتی .................................................................... 161

وکالت اتفاقی .......................................................................... 161

حق انتخاب وکیل در محاکم حقوقی............................... 162

حق انتخاب وکیل در محاکم کیفری............................... 162

حق برخورداری از دادرسی عادلانه................................... 162

حق امنیت حقوقی................................................................. 163

حق امنیت قضایی ................................................................ 163

حمایت قضایی شهروندان در موارد خاص...................... 165

حمایت قضایی از زنان.......................................................... 165

حمایت قضایی از اطفال....................................................... 165

حمایت قضایی از متهمین بازداشت شده....................... 166

حقوق فردی............................................................................. 166

حقوق اجتماعی...................................................................... 166

فهرست منابع.............................................. 167

ضمیمه اول: قوانین و مقررات....................... 173

ضمیمه دوم: نمونه سوالات............................. 191

ضمیمه سوم: نمودارها.................................. 195

Abstract                199

نویسنده کورش صفرکوپایه
ناشر ساکو
نوبت چاپ دوم
شابک 978-600-7270-50-9
قطع کتاب وزیری
تعداد صفحات ۲۰۰
قیمت پشت جلد ۱۵۰,۰۰۰ تومان
قیمت فروش ۱۳۵,۰۰۰ تومان
زبان کتاب فارسی
تاریخ ثبت در سایت ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۴
شما میتوانید از طریق فرم زیر نظر خود را بیان نمایید:

نام
ایمیل
نظر شما
کد امنیتی (حروف بزرگ و کوچک یکسان است)

دسته بندی موضوعی